“`html
Ruth Clegg
Sağlık Muhabiri
Yüz şeklimde bazı değişiklikler, karın bölgemde kilo artışı ve saç dökülmesine neden olabilecek bir hormon tanımak üzereyim.
Hakkında pek fazla bilgi sahibi olmadığım kortizol adı verilen stres hormonu ile ilgili paylaşımlar sosyal medya hesaplarımda sıkça karşımda çıkıyor gibi görünüyor.
Portakal suyu, hindistan cevizi suyu ve deniz tuzu karışımı bir kortizol karışımı, çeşitli takviyeler almak ve etkilerini azaltmak için lavanta kremi ile masaj yapmak için öneriler görüyorum.
Kortizol seviyemin yüksekliği konusunda net bir bilgi sahibi olmamak, bununla başa çıkma yollarını değerlendirmemi zorlaştırıyor.
Ancak, yanaklarımın normalden daha dolgun göründüğünü ve kot pantolonumun biraz sıkılaştığını düşünüyorum.
Kortizol, vücudumuzun strese yanıtını düzenleyen önemli hormonlardan biridir. Böbreküstü bezleri tarafında üretilir ve sabah uyandıktan gece uykuya dalma süreçlerinde kritik bir rol üstlenir.
Bu hormon olmadan yaşamamız mümkün değil; ancak aşırı kortizol üretimi birçok sağlık sorununun kapısını açabiliyor.
Peki, stres altında isem ve vücudum aşırı kortizol etkisi altında gıcıyorsa, nasıl bir çözüm bulabilirim?
Sosyal medya hesaplarımı açıp içeriklere göz atmaya başlıyorum. İlk karşılaştığım paylaşımlardan biri telefonumu kapatmamı öneriyor; bu benim için büyük bir stres kaynağı.
Araştırmalar yapmadığım bir konu olan kortizol seviyemden on dakika önce haberdar değildim; şimdi ise korkarım ki yükseldiğini hissediyorum.
Oxford Üniversitesi Endokrinoloji Profesörü John Wass, “Yüksek kortizol seviyeleriyle yaşamamız oldukça olası” diyor ve devam ediyor:
“Dünyada artan stres faktörleri nedeniyle sürekli tetikte olma hali içindeyiz. Akıllı telefonlar sayesinde bir an bile huzur bulmak mümkün değil.”
Ancak Prof. Wass, kortizol seviyesi ile vücuttaki değişimler arasında sosyal medyada sıklıkla kurulan ilişkiyi sorguluyor ve bu durumu “yanıltıcı” olarak nitelendiriyor.
“Yüzde şişlik ve kilo artışı gibi değişikliklerin birçok başka nedeni olabilir; yetersiz uyku, kullanılan bazı ilaçlar ya da aşırı tuz ve alkol tüketimi bunlar arasında.” diyor.
Küçük bir teknoloji firmasının yöneticisi olan Jasleen Kaur Carroll, kariyerinin zirvesindeyken iş ve hayatının iç içe girdiğini paylaşıyor.
Zamanla işler o kadar yoğunlaştı ki, sürekli bir baskı hissi içinde olan Jasleen, fiziksel, zihinsel ve duygusal olarak tükenmişlik yaşamaya başladı.
Londra’da yaşayan 33 yaşındaki Jasleen, “Zombi gibi hissetmeye başladım, sanki çevremdeki her şey alt üst oluyor.” diye anlatıyor.
“Ama kendime, ‘Ben Jasmeen’im, güçlü ve dayanıklıyım, devam edebilirim.’ diyordum.”
Stresle başa çıkma yolları aramak için sosyal medyaya başvurdu.
“Denemediğim hiçbir şey kalmadı.” diyor.
“Kortizol karışımları, Ashwagandha tabletleri, zerdeçal ve karabiber takviyeleri… Her şeyi denedim.” diyor.
Ancak hiçbir çözüm işe yaramadı. Jasleen’in vücudu yaşadığı strese tepki vermeye başladı ve sonuç olarak bağışıklık sistemi kontrolden çıkarak lupus adlı otoimmün hastalığın ortaya çıkmasına yol açtı.
“Kilo kaybı, şiddetli eklem ağrıları ve nefes almakta zorluk çekiyordum. Ciğerlerimde sıvı birikintisi oluştu.” diyor.
“Kötü bir durumdaydım; bu yüzden bebek sahibi olmaktan kaçınmam gerektiği konusunda uyarıldım.”
J
Jasleen’in yaşadığı stres, vücudunda hastalıklara yol açmıştı.
Hastanede lupus tedavisi gördüğü sırada, sosyal medya tavsiyeleri ile kendini iyileştirmeye çalışmak yerine durup yardım talep etmenin önemini fark etti.
“Stressle yüzleşme yerine, nedenlerle ilgilenmem gerekiyordu.” dedi.
Terapi ile çocukluğunda yaşadığı travmalarla yüzleşmeye başladı ve farkındalık pratiği yapmaya yöneldi – bu yöntem ona mevcut anı daha derinlemesine yaşamayı öğretti.
Stres Yönetimi Derneği’nin terapistlerinden Neil Shah, “Stres, doğru olduğunda faydalıdır.” diyor.
“Adrenalin ve kortizol, tehdit anlarında bizi güvende tutmak için gereklidir.” diyor.
“Sorun, sürekli bir tehdit algıladığımızda ortaya çıkar ve 24 saat devam eden yaşam koşulları buna katkı sağlıyor.”
Neil, Jasleen’e açık hava da çimlerin üzerinde yürüyüş yapmayı denemesini önerdi; ilk başta tereddüt etmişti ama sonunda denemeye karar verdi.
“O noktada her şeyi denemeye hazırdım.” diye belirtiyor.
Jasleen ile görüşmemden bir gün sonra, ağrı ve stres yönetimi alanında uzman bir kuruluş olan Breathworks’ten bir farkındalık koçuyla video görüşmesi yapıyorum.
Bana katılan başka 12 katılımcı da var; herkes stres seviyelerini yönetmeyi ve sağlıklarını iyileştirmeyi hedefliyor.
Çeşitli araştırmalar, farkındalık gibi aktivitelerin kortizol seviyeleri üzerinde olumlu etkileri olabileceğini ve stres tepkilerini düzenleyebileceğini göstermektedir.
Çalışmalar, anı yaşamak yerine geçmişe takılıp kalmak ya da geleceği düşünmenin beyin yapısında olumlu değişiklikler sağladığını ve stres direncini artırdığını ortaya koyuyor.
Farkındalık koçum Karen Liebenguth‘un sesi son derece sakinleştirici. Bana bir kuru üzüm tutmamı ve onu hissedip, koklayarak sonunda yememi tavsiye etti; başlangıçta tereddüt etsem de denemeyi kabul ettim.
Çiğnerken, onun tadı ve dokusu üzerindeki yoğunlaşmam beni şu anın içinde harika bir hissiyatla buluşturdu.
Psikoloji profesörü ve stres dayanıklılığı uzmanı David Creswell, bazı bireylerin kortizol seviyelerini düşürmelerine yardımcı olan farkındalık tekniklerinin yanı sıra egzersiz, günlük tutma ve sağlıklı ilişkiler kurmanın da önemli olduğunu ifade ediyor.
Prof. Creswell, “Bu teknikler, zaman zaman rahatsızlık hissi ile bir arada yaşamayı öğrenme sürecindedir.” diyor.
Uzmanlar, sosyal medya üzerinden yayılan “kolay çözümler” ile gerçek sorunların üstesinden gelinemeyeceğini ve bunun yanı sıra tıbbi yardım alması gerekenlerin destek aramalarını da engelleyebileceğini vurguluyor.
Refah uzmanı Prof. Sir Cary Cooper, “Karmaşık sorunlara basit çözümler öneriyoruz.” diyor.
Ona, sosyal medyada sıklıkla gördüğüm o kortizol karışımının içeriğini söylediğimde oldukça şaşırdı.
“Zararsız görünüyor.” diyor.
Fakat kesinlikle kortizol seviyelerini düşürmeyecek.” diye ekliyor.
Prof. Cooper, aniden yaşanan fiziksel değişikliklerin altında yatan sağlık sorunlarının tespit edilmesi için bir sağlık uzmanına danışılmasını öneriyor.
Yüksek kortizol seviyeleri, yüze, üst sırta ve karın çevresinde kilo alımına yol açabilir; bu durum bellirli nadir hastalıklar için bir klasik belirti olabilir.
Bunların en yaygın tetikleyicisi uzun süre yüksek dozda steroid kullanmaktır.
Zaman zaman, hipofiz bezinde ya da adrenal bezlerde küçük kanser dışı tümörlerin varlığı da fazla kortizol salınımına yol açabilir.
Bu bezler, vücudumuzdaki bazı hormonların seviyesini dengelemeye yardımcı olur.
Prof. Cooper, “Stresliyseniz, sadece belirtilerle savaşmak çok anlamlı değil.” diyor.
“Önemli olan, nedenlerin belirlenmesi. Kötü ilişkiler, maddi kaygılar ya da ailevi problemler gibi farklı nedenlere dayanabilir.” diyor.
“Sosyal medyadaki öneriler bu sorunları çözmeye yetmiyor.” diye ekliyor.
Jasleen şimdi büyük bir dijital pazarlama şirketinde yeni bir pozisyonda çalışıyor. Geçmişte yaşadığı tükenmişliğe rağmen, sekiz ay önce sağlıklı bir kız çocuğu dünyaya getirdi.
Tekrar tükenmeyi önlemek amacıyla, her sabah düzenli egzersiz yaptığını paylaşıyor.
Egzersizler, sinir sisteminin uyarılmasına ve stres seviyesinin düşürülmesine yardımcı oluyor.
Jasleen, “Vücuduma hafifçe vurarak kendimi dengelemeye çalışıyorum.” diyor.
“Hayali bir top tutup, vücudumun üstünde bir fırçanın gezmesini sağlıyorum. Cildime dokunuyor, kalbime giden kanın akışını hayal ediyorum.” diye belirtiyor.
Jasleen şimdi yoğun iş yaşantısı, kariyeri ve bakması gereken bir kız çocuğu ile dolu bir hayat sürüyor. Ancak sınırlarını çok daha fazla farkındayım ve genel olarak sosyal ortamlardan uzak duruyorum; hayatım artık “daha huzurlu”.
“Hâlâ beni strese sokan etkenler var,” diyor ve ekliyor:
“Fakat artık bunu yönetmek için bir yöntemim var ve hayatın karmaşıklığını kabullenebiliyorum!”
“`
