Ukrayna savaşı bir petrol devini daha vurdu. Avrupa enerji piyasasında dengeler değişiyor
Shell Almanya’dan yapılan açıklamada, “Shell Deutschland GmbH (Shell), PCK Raffinerie GmbH’deki (PCK) yüzde 37,5 hissesini satmak üzere Prax Group ile anlaşmaya vardı.” denildi.
Finansal koşulları açıklanmayan satış işleminin gerekli izinlerin alındıktan sonra 2024’ün ilk yarısında tamamlanması bekleniyor.
ALMANYA’DAKİ RUS ŞİRKETİNE KAYYUM ATANMIŞTI
Ukrayna-Rusya savaşının ardından PCK Schwedt’e petrol tedarikindeki değişiklikle, Rus enerji şirketi Rosneft’in Alman yan kuruluşu Rosneft Almanya’ya kayyum atanmıştı.
Berlin için önemli bir dizel ve benzin yakıtı sağlayıcısı olan ve Rosneft Almanya’nın yüzde 54,17 hissesine sahip olduğu Schwedt’teki PCK rafinerisinin kontrolü Almanya’nın enerji piyasası düzenleyici kurumuna (Bundesnetzagentur-BNetzA) verilmişti.
PCK Schwedt’in yüzde 8,33’üne ise İtalyan Eni şirketi sahip.
UKRAYNA SAVAŞI AVRUPA’DAKİ ENERJİ ŞİRKETLERİNİ ZORA SOKTU
24 Şubat 2022 tarihinde Rusya’nın Donbass bölgesini gerekçe göstererek Ukrayna’ya saldırmasının ve savaşın alevlenmesinin ardından Avrupa Birliği öncülüğünde Avrupa ülkeleri Rusya’ya karşı bir dizi yaptırım paketi yürürlülüğe koymuştu. Buna misilleme olarak Rusya da Avrupa’ya başlıca enerji kaynakları olan doğal gaz ve petrol akışını durdurma seviyesine gelirken yalnızca bazı ülkelere ve şirketlere sınırlı miktarda tedarik sağlamıştı.
Bu durum Avrupa’daki ulusal ve çok uluslu enerji şirketlerini zora sokmuş, bazı şirketler iflasın eşiğine gelmişti. Küçülmeye giden veya daha büyük bir şirket bünyesine satılarak katılan şirketler de örnek teşkil etmişti. Şirketler, hükümetlerden daha ılımlı politikalar veya alternatif yolların bulunmasını talep etmişti. Shell şirketinin de hisselerini satmada savaşın etkisi olduğu düşünülüyor.
RUS BORSASI İÇİN İFLAS BAŞVURUSU YAPILDI
Ukrayna savaşı, Rusya ekonomisi için de iç açıcı olmadı. St. Petersburg Borsası için iflas başvurusu yapıldı. Moskova Arbitraj Mahkemesi, St. Petersburg Borsası’nın iflasını isteyen bir dava başvurusunu kabul etti. Kommersant’a konuşan borsa yetkilileri mahkemeye iflas talebinde bulunmadıklarını açıkladı. Gazete mahkeme başvurusunun adı açıklanmayan “kreditörler” tarafından yapıldığını yazdı.
TurkRus’ta yer alan habere göre gelişme üzerine borsanın hisseleri yüzde 35 değer kaybetti. ABD Maliye Bakanlığı 2 Kasım’da St. Petersburg borsasını yaptırım listesine almıştı. Gelişme üzerine borsada yabancı kağıtlarla yapılan işlemler durdurulmuştu.
76 RUS UÇAĞINA EL KONULDU
Rusya Federasyonu Ulaştırma Bakanı Vitaly Savelyev, Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sonucu, Areoflot’a ait 76 adet yolcu uçağına el konulduğunu bildirdi.
Geçmiş dönemde Aeroflot’un CEO’su olarak da görev yapan Bakan Savelyev, Rus medyasına verdiği demeçte, bakanlığının bu duruma hazırlıklı olmadığını belirterek, yaptırımların ülkenin ticari havacılık endüstrisindeki etkisini olumsuz etkilediğini vurguladı. Bakan, bu uçakların yaptırımların uygulanmaya başlandığı sırada bakım veya ticari hizmetlerin yerine getirilmesi gibi çeşitli nedenlerle geçici olarak Rusya dışında bulunan uçaklar olduğunu belirtti.
Halen Rus ticari uçak filosu, bin 302’sı yolcu taşımacılığı için olmak üzere bin 176 uçaktan bulunduğunu bildiren Savelyev, 2022 yılından buyana 800 adet yeni uçağın tescil edildiği de kaydetti.
GAZPROM’UN YATIRIMLARI AZALDI
2022’de Ukrayna’da çatışmaların başlamasından ve Eylül 2022’de Kuzey Akım 1 ve 2 boru hatlarının sabote edilmesinden bu yana neredeyse kapalı bir pazar olan Avrupa’ya gaz ihracatındaki ciddi düşüş nedeniyle sıkıntı çeken Rus enerji devi Gazprom, kârının düşmesine tanık oldu.
Gazprom, 2023 yılına kıyasla 2024 yılında yatırımlarını yüzde 20 oranında azaltmak zorunda kaldı.
Rus grubu tarafından yapılan basın açıklamasında, “Gazprom’un 2024 yılı için toplam yatırım programı 16.3 milyar avro olduğu” belirtildi. Bu miktar, 2023 yatırım planına kıyasla yüzde 20’lik önemli bir azalmayı temsil ediyor. 2023 yatırım programındaki yaklaşık 3,4 milyar avroluk bu kesinti, grubun mali durumunun kırılganlığını yansıtıyor.
Grubun 2023’ün ilk dokuz ayında net kârı, 2022’nin aynı dönemine kıyasla yüzde 44 azalarak 4,6 milyar avroya geriledi. Avrupa Parlamentosu Moskova’ya yönelik yaptırımların daha sıkı uygulanması ve hâlihazırda yaptırım kapsamında olmayan Rus sıvılaştırılmış doğalgaz ithalatına tamamen ambargo konulması çağrısında bulundu. Bu ithalat, Rusya için birkaç milyar avroluk bir kazancı temsil ediyor.
Global Witness adlı STK tarafından Ağustos sonunda yayınlanan bir rapora göre, AB yılın ilk yedi ayında LNG ithalatını 2021’in aynı dönemine kıyasla yüzde 40 arttırarak, bazı üye devletlerin kınadığı Rus savaş makinesinin yararına olmak üzere yaklaşık 5,29 milyar avroya yükseltti.
Ancak bazı AB ülkeleri, Avrupa gaz piyasasında yaratabileceği dengesizlik ve bunun sonucunda fiyatların yükselmesi nedeniyle bu önlem konusunda daha çekingen davranıyor.
